Risicobesef drugsgebruik gestegen

MIDDELBURG - De campagne Don't Blow And Drive die tussen april 2009 en december 2010 werd gehouden heeft zijn vruchten afgeworpen. Volgens het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland (ROVZ) is het risicobesef onder de doelgroep behoorlijk toegenomen.

De campagne was erop gericht Nederlandse, Belgische en Franse coffeeshopbezoekers te wijzen op de risico’s van autorijden onder invloed van cannabis. De voorlichtingscampagne bestond uit Nederlandse en Franstalige folders, een tweetalige interactieve website en ondersteunend materiaal voor in de coffeeshop. De boodschap van de campagne luidde: Don't Blow And Drive. Niet sturen als je cannabis hebt gebruikt. Ook werd opgeroepen vooraf af te spreken wie terugrijdt.

Om de boodschap onder de doelgroep te verspreiden werden 'droedels' ingezet. Grappige tekeningetjes die coffeeshopbezoekers zelf konden maken die de boodschap 'Don't Blow And Drive' ondersteunden. Uit de ingeleverde droedels werd regelmatig een nieuw campagnebeeld geselecteerd. Voorafgaand aan de campagne werd een nulmeting uitgevoerd bij 150 coffeeshopbezoekers. In het najaar van 2009 en 2010 vonden nametingen plaats.

De campagne is inmiddels uitgebreid geëvalueerd. Het risicobesef is significant toegenomen: Voor de start van de campagne vond minder dan een kwart (24%) het (zeer) gevaarlijk om auto te rijden na gebruik van hasj en wiet. Anderhalf jaar later was dit gestegen tot bijna de helft (46%). Minder effectief was het laten maken van afspraken voor het terugrijden onder invloed van cannabis. Wel lijkt de frequentie van autorijden na het gebruik van softdrugs af te nemen. Bij de nulmeting doet 74% van de respondenten die wel eens autorijdt na het gebruik van hasj of wiet dit altijd, anderhalf jaar later ligt dit percentage op 62%.

De pakkans voor het rijden onder invloed van hasj of wiet schatten de bezoekers na anderhalf jaar nagenoeg hetzelfde in als voor de start van de campagne. De gemeente Terneuzen heeft door verschillende scherpe maatregelen het drugstoerisme kunnen terugdringen. Bijvoorbeeld door het beperken van de dagelijkse verkoop per klant tot 2 gram. Dat past in het lokale softdrugsbeleid, dat altijd gericht geweest is op lokale behoeften en bestrijding van overlast.

Uit de evaluatie van eerdere campagnes is bekend dat de kans op gedragsverandering toeneemt als de voorlichting gecombineerd wordt met politietoezicht. In Nederland en België heeft deze combinatie onder andere geleid tot meer gebruik van gordels en een afname van rijden onder invloed van alcohol. Intensievere handhaving door de politie kan het effect van de campagne nog verder vergroten, zo denken de onderzoekers.

Controles
Tijdens de campagne hebben zes grootschalige grensoverschrijdende controlesacties plaatsgevonden: de zogeheten Hazeldonk-Etoile acties. Hierbij werd onder meer gecontroleerd op rijden onder invloed van drugs. Bij de acties werkten politiemensen uit Nederland en België samen tegen drugshandel en drugstoerisme. In totaal werden de bestuurders en inzittenden van ruim 2.600 auto's, 23 treinen en 34 bussen gecontroleerd. In totaal 69 autobestuurders (2,6%) bleken onder invloed van drugs. Bij Hazeldonkacties in 2008 was dit percentage nog 1,5%.

Iets minder dan 400 personen waren in het bezit van verdovende middelen. In totaal werd bijna 7 kilo marihuana in beslag genomen, evenals kleinere hoeveelheden hasj, cannabisplanten, heroïne, amfetamine, cocaïne en paddo's. Daarnaast werden door Oost- en West-Vlaamse politiezones 71 kleinere drugscontroles aan de grens uitgevoerd. Deze controles hebben eveneens tot verscheidene vaststellingen voor drugsbezit en het rijden onder invloed van drugs geleid.

De campagne had volgens het ROVZ nog beter kunnen aanslaan. “Door het feit dat de speekseltest pas op 1 oktober 2010 werd ingevoerd in België is de beoogde synergie tussen voorlichting, bewustwording en handhaving niet optimaal geweest. Voor 1 oktober moest namelijk gebruik gemaakt worden van een tijdrovende en inefficiënte procedure om vast te stellen of iemand onder invloed van drugs een voertuig bestuurde”, zo laat een woordvoerder weten.

Zowel burgemeester Jan Lonink (Terneuzen) en commissisaris van de Koningin Karla Peijs pleiten voor een snelle invoering van de speekseltester in Nederland. De campagne heeft laten zien dat het nut heeft te investeren in voorlichting en bewustwording. “De overheden in de grensregio Scheldemond hebben het voortouw genomen en verantwoordelijkheid getoond door daarin te investeren. Iedere drugsgebruiker heeft echter ook een eigen verantwoordelijkheid. Net als bij de succesvolle alcoholblaastests en de Bob-campagne moet de vrijblijvendheid eraf.” Volgens Lonink is het nu de verantwoordelijkheid van de landelijke overheid om in de speekseltest en een nationale bewustwordingscampagne te investeren.

De uitkomsten van het onderzoek worden besproken in de Scheldemondraad. De raad zal ook een besluit nemen over een mogelijk euregionaal vervolg. De provincie West-Vlaanderen is rondom dit onderwerp inmiddels ook een samenwerking gestart met de Franse overheid. Het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland (ROVZ) wil de campagne graag uitbreiden naar andere coffeeshops in Zeeland, zodra de speekseltester ook in Nederland is ingevoerd. Een wetsvoorstel hierover van minister Opstelten en minister Schulz van Haegen is in voorbereiding.

Zie ook:
- Controles en campagne blowen en autorijden van start (03-04-2009)
- Arrestaties bij internationale drugsactie in Terneuzen (25-11-2008)
- Veel arrestaties bij Europese drugsactie (20-01-2008)