'Drama was niet te voorkomen'

In de nacht van 18 op 19 juli 2011 wordt in de Middelburgse wijk Dauwendaele het echtpaar Schroevers om het leven gebracht. De jongeman die kort na de moorden wordt opgepakt is de ex-schoonzoon van het echtpaar. De dochter van het echtpaar had sinds 30 april 2009 een relatie met de uit België afkomstige Fred B. Deze relatie was naar haar zeggen vanaf het begin al niet goed: B. zou haar meermalen hebben mishandeld. Het stel besloot echter om te gaan werken aan de relatie en de verhoudingen leken te verbeteren.

Reconstructie
Begin juli 2010 betrekken zij een woning in Haarlem die ze samen op 1 juli hadden gekocht. Slechts drie dagen nadat B. zich inschrijft op het adres van de woning doet de dochter van het echtpaar aangifte van bedreiging en wederrechtelijke vrijheidsberoving. B. wordt diezelfde dag nog aangehouden. Uit onderzoek van B.’s criminele verleden blijkt dat deze in België een waslijst aan antecedenten heeft ter zake van wapens en munitie, smaad, bedreigingen, opzettelijke brandstichtingen, vernieling, (zware) diefstal en geweld tegen overheidspersonen. Daarbij wordt gemeld dat hij als gevaarlijk, weerspannig en als een fysiek gevaarlijk persoon (agressief) te boek staat.

B. bekent de mishandeling en de burgemeester van Haarlem legt een huis- en contactverbod op voor de periode van 15 tot en met 25 juli 2010. Al op zondag 18 juli meldt de partner van B. echter dat hij het contactverbod overtreedt. De volgende dag wordt hij daarom op zijn werk (buiten heterdaad) aangehouden. Hij erkent dat hij contact heeft gezocht met zijn vriendin en wist dat dit niet mocht. Hij zou dit hebben gedaan omdat hij geen hulp kreeg.

Op 22 juli 2010 vindt er een gesprek plaats met de Reclassering Nederland, waarbij de GGD aanwezig is en waarin tussen B. en de dochter duidelijke afspraken worden gemaakt. Zij gaan uit elkaar en de relatie wordt niet voortgezet. B. zal een nieuwe woning c.q. verblijfsplek zoeken. Het huisverbod wordt niet verlengd.

Brand
Op 28 juli 2010 even voor achten ’s avonds belt dochter Schroevers in paniek naar de politie en meldt dat B. haar slaapkamerdeur heeft verbroken en nog in de woning verblijft. Enkele uren later, om 23.38 uur belt ze opnieuw. Dit maal met de melding dat haar woning in brand staat. De vrouw komt bij de woning en ziet plotseling een enorme steekvlam uit de woning komen. Ze hoort B. roepen en ziet hem vervolgens door het raam van de eerste etage naar beneden springen. Hij komt op de stoep terecht en rent vervolgens brandend op haar af. Zij zoekt vervolgens toevlucht bij de buren. B. heeft, zo blijkt achteraf, door de val zijn enkel gebroken. Kort na middernacht houdt de politie B. aan op verdenking van brandstichting.

Uit het forensisch onderzoek blijkt dat alles wijst in de richting van een poging tot zelfdoding door B. Gezien het sporenbeeld heeft B. zich ingesloten in de woonkamer, zichzelf en het meubilair besprenkeld met benzine en de benzine vervolgens aangestoken. In de woonkamer worden twee lege 5 liter jerrycans aangetroffen waarin benzine heeft gezeten terwijl op de vloer een wegwerpaansteker lag. De toegangsdeur naar de woning was van binnen afgesloten met de sleutel nog in het slot.

Er wordt aangifte gedaan van brandstichting en poging tot zware mishandeling. De verdachte wordt niet uitgebreid gehoord en pas in november probeert de politie voor het eerst een afspraak met hem te maken voor een gesprek. Door afzeggingen vanaf de zijde van de verdachte gebeurt er lange tijd weinig. Op 29 januari 2011 gaat het dossier naar het OM. Dat gebeurt zonder dat B. is verhoord.

Middelburg
De politie Zeeland komt in de tussentijd in beeld als op 10 november 2010 door de dochter van het echtpaar aangifte wordt gedaan van diefstal uit haar auto die geparkeerd stond in Middelburg. De achterruit van de auto was ingeslagen en een grijze verhuisdeken was weggenomen. De aangeefster vermoedt dat de diefstal gepleegd is door haar ex-vriend B. De politie neemt in het proces-verbaal op dat de hele familie behoorlijk overstuur is en dat de dochter haar leven niet zeker is zolang B. niet achter tralies zit.

Een dag na de aangifte doet de vader aangifte van vernieling en mishandeling. Er wordt een ruit ingegooid en de vader wordt hierbij geraakt. Hij herkent echter B. als de man die na het voorval wegloopt. Op dat moment woont de dochter al een maand of drie bij haar ouders. In die tijd wordt ze zowel per e-mail als per telefoon lastiggevallen door B. Ze overhandigt de politie op 11 en 13 november 2010 een stapeltje e-mails die B. haar de laatste maanden had gestuurd.

Half november neemt een wachtcommandant van de politie de mutaties over de zaak in Middelburg door. Hij krijgt een gevoel van onbehagen en het wordt duidelijk dat de familie vermoedt dat B. ergens in de buurt bivakeert. De politie constateert dat even later zelf wanneer een agent in Middelburg iemand ziet lopen die aan zijn signalement voldoet.

Op 15 november geeft de officier van justitie in Middelburg toestemming om B. buiten heterdaad aan te houden wegens vernieling van een gebouw en poging tot zware mishandeling. B. wordt vervolgens binnen de regio Zeeland gesignaleerd. Op 17 november wordt gemeld dat B. is gezien bij de woning van het gezin.

Op 20 januari uit de familie opnieuw haar angst voor B. De politie bekijkt of het mogelijk is om B. in de val te lokken, maar daar wordt van afgezien. Rond eind januari 2011 heeft B. het laatste telefonische contact met de dochter. Daarna heeft zij niets meer van hem vernomen. Zij zegt in die periode tegen haar ouders: “Het is eigenlijk te stil.”

Later blijkt dat B. op 4 maart 2011 in België is aangehouden en veroordeeld voor diefstal met geweld. De straf die hij hiervoor heeft gekregen loopt tot 3 september 2012, maar op 6 juli 2011 wordt zijn straf onderbroken en is B. in vrijheid gesteld, naar zijn zeggen onder de voorwaarde dat hij een enkelband moest gaan dragen. Deze zou hij echter nooit ontvangen hebben.

Tot en met 18 juli verblijft B. bij het Leger des Heils in Brussel. In de nacht van 18 op 19 juli voltrekt zich in Middelburg het drama waarbij de ouders van dochter Schroevers om het leven worden gebracht. Op 19 juli wordt B. 's middags op de nabij gelegen begraafplaats aangehouden.

Rapport
Volgens de commissie was het optreden van alle partijen responsief, slagvaardig en betrokken. “Het optreden van de politie in Middelburg verdient waardering. Aanvankelijk liet het optreden van B. zich niet als zeer ernstig aanzien; een diefstal uit een auto en een steen door een raam. Toch is er met grote inzet gereageerd op de aangiftes van beide feiten en is veel gedaan om mevrouw S. en haar ouders te helpen en gerust te stellen. Als er meer bekend wordt over B., wordt er zonder dralen aan de officier van justitie toestemming gevraagd en verkregen hem buiten heterdaad aan te houden, zij het dat die aanhouding niet is gerealiseerd vanwege een betwistbare risico-inschatting.”

De medewerkers van Slachtofferhulp, zowel in Haarlem als in Middelburg, hebben zich in de richting van de dochter zeer actief opgesteld. Ze nemen steeds weer telefonisch contact op en blijven dat doen, ook als afspraken door haar niet worden nagekomen. In Middelburg worden ook haar ouders bij de gesprekken betrokken. De overdracht van de zaak van Haarlem naar Middelburg verloopt vlekkeloos.

Kritiek
De commissie heeft op een aantal onderdelen kritiek op het optreden van politie en OM. Deze kritiek spitst zich toe op een drietal punten. Het gaat onder meer om de beslissing van de officier van justitie in Haarlem om geen verdere actie te ondernemen na de heenzending van B. nadat deze eerder was aangehouden op verdenking van brandstichting in Haarlem. De Commissie vindt het jammer dat na de opname van B. in het ziekenhuis niet is geprobeerd om alsnog inbewaringstelling te vorderen. Op die manier was de zekerheid ontstaan dat B. later kon worden verhoord.

Ondanks dat het niet per definitie veel had uitgemaakt, hekelt de onderzoekscommissie ook het feit dat de Middelburgse politie op 15 november 2010 niet probeert om B. buiten heterdaad aan te houden na het vernielen van de ruit van de woning van de ouders. De commissie geeft in haar rapport zelf aan dat de aanhouding op zich vermoedelijk niet echt concreet ergens toe had geleid, maar betreurt het wel dat het OM niet systematisch registreert of een dwangmiddel zoals een aanhouding buiten heterdaad wel wordt uitgevoerd als een officier van justitie hiertoe heeft bevolen.

Aanbevelingen
De onderzoekers sturen in hun aanbevelingen aan op het verder ontwikkelen van de juridische kennis bij de betrokken partijen. Sommige van de betrokkenen bleken immers niet of slechts ten dele bekend met de geldende protocollen en aanwijzingen die in deze zaak konden worden gebruikt. Uit het onderzoek blijkt ook dat de politiële informatievoorziening niet optimaal functioneert. De commissie onthoudt zich op dit punt echter van verdere aanbevelingen omdat landelijk al wordt gewerkt aan een verbeterde ICT-infrastructuur bij de politie.

Volgens de commissie vraagt huiselijk geweld om een specifieke integrale ketenaanpak door alle betrokken instanties. De commissie komt daarom tot de aanbeveling om de regievoering van de straf- en zorgketen op één locatie, zoals een Veiligheidshuis, verder te professionaliseren.

Verder raadt de commissie de minister aan om het gemakkelijker te maken om een inverzekeringstelling te schorsen in geval van bijvoorbeeld een medische noodzaak. Wanneer dit mogelijk was geweest, had het onderzoek na de ziekenhuisopname van B. gemakkelijker kunnen worden hervat.

Zie ook:
- Dossier Moord en doodslag in Zeeland
- Pro-formazitting dubbele moord (26-10-2011)
- 'Moordverdachte erg gevaarlijk' (21-10-2011)
- 'Lange voorgeschiedenis drama' (20-07-2011)
- Verdachte moord opgepakt (19-07-2011)
- Zoektocht en onderzoek nog in volle gang (19-07-2011)
- Identiteit doden Middelburg bekend (19-07-2011)
- Begraafplaats dicht vanwege moord (19-07-2011)
- Ook man moordzaak Middelburg overleden (19-07-2011)
- Signalement verdachte moordzaak (19-07-2011)
- Dode en zeer zwaar gewonde in Middelburg (19-07-2011)