Nog steeds problemen gevangenissen

Volgens de inspectie is de bescherming van gevangenispersoneel in de afgelopen jaren niet verbeterd. De problemen lijken in sommige gevallen zelfs erger te zijn geworden. Na de controles van de Arbeidsinspectie in 2008 heeft de sector een plan opgesteld om de geconstateerde problemen aan te pakken. Daar is in de praktijk nog onvoldoende van terecht gekomen, blijkt uit de inspecties die dit jaar zijn gehouden bij gevangenissen en enkele forensisch psychiatrische centra en detentiecentra.

Soms zijn helemaal geen maatregelen genomen, in andere gevallen zijn de maatregelen niet bekend bij het personeel. Mogelijke maatregelen die de instellingen kunnen nemen, zijn: weerbaarheidstrainingen voor personeel, zorgen voor voldoende bezetting, een alarmsysteem gebruiken, een klachtenregeling maken of een vertrouwenspersoon instellen.

Bij 39 inrichtingen is deze zomer onderzoek uitgevoerd. Bij 79 procent daarvan waren zaken niet in orde. In 2008 ging het nog om 63 procent. Dit jaar was bij ruim 40 procent van de instellingen zelfs iets mis op alle geïnspecteerde onderdelen. “Omdat het ging om gerichte controles vormen deze resultaten geen exacte afspiegeling van het hele gevangeniswezen. Wel is een feit dat agressie en geweld door gedetineerden en bezoekers veel voorkomt in gevangenissen. Onderzoek wijst uit dat meer dan 90 procent van het gevangenispersoneel hiermee te maken heeft. Ook is sprake van agressie en geweld tussen collega’s onderling, zoals intimidatie en discriminatie”, zo laat de inspectie weten.

De instellingen kunnen bij hun maatregelen gebruikmaken van de afspraken die werkgevers en werknemers bij de rijksoverheid in de zogenoemde arbocatalogus hebben gemaakt over de aanpak van agressie en geweld. Veel gevangenissen kennen die afspraken niet. Ook op de website zelfinspectie.nl van de Arbeidsinspectie kunnen instellingen hun aanpak voor de bescherming van werknemers toetsen en zo nodig verbeteren. Verder raadt de inspectiedienst aan om centraal trainingen te organiseren waarin medewerkers leren hoe ze moeten omgaan met agressie en geweld.

Overigens bleek in april van dit jaar uit een grootschalig onderzoek van de Dienst Justitiële Inrichtingen onder gevangenispersoneel dat het aantal gevallen van ongewenste omgangsvormen wel is teruggelopen. De afspraak met de Tweede Kamer over halvering is ruimschoots gehaald. Ook is het streven bereikt om vervelend gedrag van collega’s met een derde deel terug te brengen. De Arbeidsinspectie stuurt haar bevindingen naar vakbonden, werkgeversorganisaties en het ministerie van Veiligheid en Justitie. Bij de instellingen waar zaken mis waren, gaan de inspecteurs binnen enkele maanden opnieuw controleren of de situatie is verbeterd.

Torentijd
De inspectie heeft niet bekend gemaakt bij welke instellingen er problemen waren. Eind oktober kwam Penitentiaire Inrichting Torentijd in Middelburg echter wel al negatief in het nieuws. De Inspectie voor de Sanctietoepassing deed toen onderzoek naar hoe het bij deze gevangenis stond gesteld met de rechtspositie van en de omgang met gedetineerden, de veiligheid, de reïntegratieactiviteiten en de daarmee samenhangende organisatieaspecten.

In veel opzichten voldeed de inrichting niet aan de normen en verwachtingen van de Inspectie. Dat was volgens de onderzoekers zorgelijk, vooral ook omdat het oordeel over de inrichting bij een eerdere doorlichting in 2006 beduidend positiever was.